Specjalne rodzaje tynków

Wyprawy tynkarskie, potocznie nazywane tynkami, wykorzystywane są w budownictwie od tysięcy lat. Niektóre z nich stosowane są niemal w niezmienionej formie do dzisiaj, a niektóre zostały opracowanie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Specjalne rodzaje tynków cechują się właściwościami, które ukierunkowane są na wymagania w określonym zastosowaniu. Mogą być np. wodoszczelne, ciepłochronne lub zabezpieczające przed promieniowaniem. Wykonywane są z użyciem ściśle dobranych procedur, aby zapewnić maksymalną efektywność w danym obiekcie.

Jakie są rodzaje tynków?

Powszechnie można wyróżnić wiele podziałów zapraw tynkarskich. Kategoryzuje się je ze względu na miejsce produkcji, sposób przygotowania, miejsce wbudowania czy ze względu na ich właściwości użytkowe. Omawiając rodzaje tynków specjalnych, warto skupić się na podziale uwzględniającym ich przeznaczenie. Można wyróżnić tynki:

• ogólnego przeznaczenia,
• do cienkich spoin,
• lekkie,
• ciepłochronne,
• renowacyjne,
• dekoracyjne,
• termoizolacyjne,
• specjalne i specjalistyczne.

Tynki specjalne są to zaprawy, których właściwości uwarunkowane są wymaganiami określonymi przez użytkowników. Mogą cechować się np. podwyższoną izolacyjnością akustyczną, izolacyjnością promieniowania RTG lub właściwościami antystatycznymi.

Tynki termoizolacyjne

Tynki o szczególnie korzystnych właściwościach izolacyjnych określa się jako termoizolacyjne. Są to gipsowe lub cementowo-wapienne mieszanki o maksymalnej przewodności cieplnej 0,2 W/(m·K) zawierające perlit lub granulat styropianowy. Wykonuje się je na bazie spoiw mineralnych przy użyciu organicznych lub nieorganicznych wypełniaczy. Tynki termoizolacyjne wykorzystuje się do poprawienia izolacyjności termicznej starych i nowych ścian, w tym lekkich ścian murowanych i ścian betonowych. Znajdują również zastosowanie jako izolacja wewnętrzna ścian w obiektach zabytkowych.

Powierzchnia tynków termoizolacyjnych wyróżnia się spośród innych zapraw powierzchnią wrażliwą na uszkodzenia. Dlatego też system ten składa się ze spodniej warstwy tynku o wysokiej izolacyjności termicznej oraz wierzchniej warstwy tynku ochronnego niewrażliwego na działanie wody. Zarówno pierwszą, jak i drugą warstwę wykonuje się z gotowych mieszanek, czyli suchych zapraw. Są one produkowane zgodnie z wymaganiami normowymi.

Tynki ciepłochronne

Tynki ciepłochronne wykonuje się na ścianach w celu zwiększenia ich izolacyjności. Nie ma wątpliwości, że najlepszą metodą jest wykonanie ocieplenia budynku od strony zewnętrznej. W niektórych sytuacjach takie umiejscowienie termoizolacji nie jest możliwe, np. ze względu na bogato zdobione elewacje mające wartość historyczną lub zewnętrzne warstwy wykończeniowe, np. płyty kamienne.

W skład tynków ciepłochronnych wchodzą: spoiwo mineralne (cement i wapno), kruszywo oraz lekkie wypełniacze nadające właściwości izolacyjne, np. polistyren ekspandowany lub perlit.

Tynk ciepłochronny musi spełniać właściwości określone w normach odnośnie:

• wytrzymałości na ściskanie,
• przyczepności,
• absorpcji wody spowodowanej podciąganiem kapilarnym,
• współczynnika przepuszczalności pary wodnej,
• współczynnika przewodzenia ciepła.

W porównaniu z wartością współczynnika przewodzenia ciepła typowych materiałów termoizolacyjnych, jak np. styropian czy wełna mineralna, przy zastosowaniu tynku ciepłochronnego współczynnik ten jest znacznie większy. Mimo tego zastosowanie takiego rozwiązania pozwala na skuteczne wyeliminowanie problemu kondensacji międzywarstwowej w otynkowanej ścianie. Warto pamiętać, że właściwy tynk ciepłochronny zawsze pokrywa się warstwą ochronną – gładzią lub szpachlą.

Tynki lekkie

Jako tynki lekkie określa się głównie tynki gipsowe z dodatkiem perlitu, czyli kruszywa pochodzenia wulkanicznego albo otrzymanego sztucznie. Cechują się one niską gęstością objętościową wynoszącą około 1,2 g/cm3 oraz wysoką izolacyjnością termiczną. Są dość łatwe w obróbce i dobrze sprawdzają się podczas wykańczania słabych podłoży. Nie dają gwarancji uzyskania ładnej, gładkiej powierzchni, dlatego też najczęściej stosuje się je jako tynki podkładowe.

Tynki lekkie nie są tynkami termoizolacyjnymi. Preferuje się je jednak przy wykańczaniu ścian o wysokiej izolacyjności, np. z porowatej cegły. Mogą być bez problemu nakładane na podłoża określane jako trudne – cechujące się niewielką spoistością lub wykonane z różnych materiałów. W takich sytuacjach czasem dodatkowo stosuje się zbrojenie tynku. Tynki lekkie są wysoce elastyczne i mają niewielką wytrzymałość na ściskanie, dzięki czemu okazują się mniej podatne na powstawanie pęknięć i zarysowań.

Tynki wyciszające

Tynki wyciszające wyróżniają się porowatą strukturą i chropowatą powierzchnią. Są stosowane do poprawy akustyki pomieszczeń, dzięki zdolności do regulacji pogłosów o wysokich częstotliwościach, w tym mowy ludzkiej. Są w stanie pochłaniać tzw. dźwięki powietrzne, przez co tłumią hałas wewnątrz pomieszczeń. Cechują się wysoką wytrzymałością i są łatwe do utrzymania w czystości.

Dzięki zastosowaniu włókien celulozy nasyconych mineralnymi substancjami o właściwościach ogniochronnych takie rozwiązanie cechuje się również niepalnością. Tynk akustyczny zawiera rozdrobnione włókna celulozowe. Po zmieszaniu z właściwym klejem nanosi się je na powierzchnię metodą natryskową. Wykorzystanie kleju zwiększa przyczepność, niepalność oraz odporność na czynniki biologiczne.

Tynki wyciszające dla uzyskania jak najlepszego efektu, kładzione są warstwami bezpośrednio na podłoże z wełny. Przed wyborem grubości zaprawy należy dokładnie przeanalizować wymagania projektowe i zalecenia odnośnie do pochłaniania dźwięku. Tynki akustyczne wykazują odporność na mróz, wilgoć i zmiany temperatury. Sprawdzają się na ścianach, sufitach, w pomieszczeniach półotwartych oraz wewnątrz obiektów. Używa się ich w salach konferencyjnych, muzeach, kinach czy restauracjach. Do ich wykończenia nadają się tylko farby matowe.

Tynki renowacyjne

Tynki renowacyjne wykonywane są w postaci gotowych, fabrycznie przygotowanych spoiw, wypełniaczy, modyfikatorów i odpowiednio dobranego kruszywa. Ich charakterystyczną cechą jest to, że można je z powodzeniem kłaść na wilgotne mury. Odznaczają się wysoką porowatością, która nie powinna być mniejsza niż 40%. Dodatkowo dobrze przepuszczają parę wodną i mają niską przewodność kapilarną. Tynki renowacyjne wykazują również niski opór dyfuzyjny, dzięki czemu możliwa jest migracja pary wodnej. Do ich cech zalicza się również odpowiednią nasiąkliwość, wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie oraz zginanie, a także odporność na działanie soli, wody i mrozu.

Szczególne znaczenie dla efektywności działania tynków renowacyjnych ma porowatość, wodochłonność oraz właściwości dyfuzyjne. Ich struktura sprawia, że oddzielenie soli od wody następuje już na granicy tynku i mury, dlatego sole mineralne mogą odkładać się w warstwie tynku. Z tego powodu stosuje się je głównie do murów uszkodzonych przez agresywne działanie soli i wilgoci, jako zabieg osłaniający podczas osuszania obiektów budowlanych.

Tynki renowacyjne dostosowane do różnych zastosowań dostępne są w ofercie sprzedawców chemii budowlanej. Producenci przewidują możliwość nakładania zaprawy zarówno w sposób ręczny, jak i maszynowy. W asortymencie znajdują się tynki o zmiennym składzie i kolorze, dzięki czemu można dopasować je do aktualnie przeprowadzanych prac budowlanych.

Tynki oczyszczające powietrze

Tynki oczyszczające powietrze to specjalne zaprawy, które pod wpływem światła dziennego lub sztucznego (o widmie światła dziennego) przeprowadzają reakcję fotokatalityczną. Dzięki temu są w stanie usuwać z powietrza substancje szkodliwe (formaldehydy, związki amoniaku, butanol) oraz uciążliwe zapachy (np. dymu tytoniowego, gotowania) i przekształcać je w dwutlenek węgla oraz parę wodną.

Dodatkowo mają zdolność usuwania z powierzchni zabrudzeń niektórymi substancjami. Sam tynk nie wchodzi w żadną reakcję w powyżej opisanymi substancjami, pełniąc jedynie rolę katalizatora. Zaletą jest fakt, że właściwości oczyszczające takiego cynku nie zmieniają się wraz z upływem czasu.